Năm học 2021- 2022 là một năm học đầy thử thách đối với ngành giáo dục. Đại dịch bệnh Covid diễn biến phức tạp khiến thầy cô giáo và học sinh không thể đến trường, việc dạy và học phải thực hiện trên các nền tảng trực tuyến. Nhiệm vụ triển khai chương trình và sách giáo khoa mới cho lớp 6 khối THCS vì thế cũng gặp  không ít khó khăn. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực là sự đổi mới cơ bản của việc thay sách giáo khoa lần này. Làm thế nào để thực hiện  phương pháp dạy học phát triển năng lực hiệu quả? Đó là câu hỏi đầy trăn trở của Ban giám hiệu và các thầy cô giáo Trường THCS Nam Trung Yên.

   Với tinh thần “Tất cả phải thay đổi để thích ứng”, ngay từ những tuần đầu của năm học mới, nhà trường đã nhanh chóng triển khai linh hoạt và sáng tạo các hoạt động chuyên môn như: tập huấn về phương pháp dạy học phát triển năng lực, ứng dụng các phần mềm dạy học, thực hiện các tiết dạy demo thuộc  tất cả các môn học của lớp 6,…

        Ngày 5 tháng 10 năm 2021 vừa qua, nhóm Văn 6, tổ Văn-Sử- Địa-GDCD Trường THCS Nam Trung Yên đã thực hiện tiết dạy demo phương pháp dạy học phát triển năng lực với văn bản” Chuyện cổ tích về loài người “ của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh. Vì đây là một văn bản mới được đưa vào sách giáo khoa lớp 6 –Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống (Bộ sách mà trường lựa chọn cho môn Ngữ văn 6), được thực hiện với phương pháp dạy học hoàn toàn mới nên tổ, nhóm chuyên môn đã họp, thảo luận, bàn bạc rất kĩ mục tiêu bài học, về các năng lực cần được hình thành trong bài học, phương pháp triển khai các hoạt động cho học sinh… Bám sát qui trình dạy đọc văn bản thơ: trước khi đọc, đọc văn bản, sau khi đọc. Và cô giáo: Phan Lê Thục Hiền là người được phân công thực hiện tiết dạy này tại lớp 6A1.

       Ngay hoạt động mở đầu, các em học sinh đã chủ động, tích cực, tự tin chia sẻ những câu chuyện  cổ tích mà mình biết  giải thích về nguồn gốc loài người của các quốc gia khác nhau. Điều này đã tạo một hiệu ứng tốt để các em bước vào hoạt động đọc, hoạt động khám phá văn bản với tâm thế đầy hứng khởi.

  Ấn tượng nổi bật trong các hoạt động của tiết học này là hoạt động khám phá đặc trưng thể loại thơ trong văn bản “Chuyện cổ tích về loài người”:  Giáo viên tổ chức hoạt động với hình thức làm việc cá nhân với sự hỗ trợ của phần mềm công nghệ Padlet. Thời gian hoạt động của các em là 5 phút nhưng chưa đầy 3 phút đã có khoảng 60% số học sinh chia sẻ bài làm lên trang Padlet. Cứ như thế, các khoảng trống trong trang Padlet nhanh chóng được lấp đầy. Khi phỏng vấn các em: Điều gì đã khiến các em có thể tương tác tích cực như vậy?  Câu trả lời mà chúng tôi nhận được đó là sự chuẩn bị bài chu đáo ở nhà, sự tự tin khẳng định mình và cảm giác  thú vị khi bài làm của mình được xuất hiện trên màn hình ngay sau khi chia sẻ, được cô giáo ghi nhận và bạn bè nể phục. Câu trả lời của học trò cho thấy: việc lựa chọn hình thức tổ chức, phương pháp và phương tiện dạy học phù hợp sẽ góp tạo nên những  tương tác tích cực của học trò và tính hiệu quả của hoạt động dạy và học.

Câu hỏi về đặc trưng thể loại trong văn bản

Câu trả lời của học sinh trên Padlet

  Thảo luận sau chia sẻ cũng diễn ra khá sôi nổi, giáo viên đưa các câu hỏi :

Bài làm của bạn đúng hay sai? Vì sao? Những kiến thức nào đã được huy động để làm bài này? Con học được gì từ bài làm của bạn?... nhằm việc phát triển năng lực cho học sinh đồng thời khắc sâu kiến thức đặc trưng thể loại thơ. Mục tiêu nhận biết đặc trưng thể loại thơ và nhận xét được nét độc đáo của bài thơ qua từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ …  được giáo viên tiếp tục tổ chức dưới hình thức hoạt động nhóm với sự hỗ trợ của phần mềm Microsoft Teams. Các thầy cô giáo dự giờ cũng được chia vào các nhóm để có thể quan sát hoạt động của các con. Thật bất ngờ khi các cậu bé, cô bé học sinh lớp 6 hoạt động nhóm rất sôi nổi, tích cực. Bạn nhóm trưởng điều khiển hoạt động nhóm thành thạo: phân công thư kí, lắng nghe ý kiến các thành viên, tổng hợp kết quả, cử người thuyết trình…

Giáo viên chia nhóm thảo luận bằng chức năng Breakout rooms.

Kết quả thảo luận nhóm được gửi vào phần chat của buổi học

   Cứ đi rồi sẽ đến, dẫu cho con đường phía trước còn nhiều chông gai. Những tiết dạy demo môn Ngữ văn 6 của trường THCS Nam Trung Yên có thể vẫn còn những vấn đề cần trao đổi nhưng chúng tôi  tin rằng phương pháp dạy học phát triển năng lực cho học sinh sẽ dần được giáo viên hoàn thiện thông qua những tiết dạy như thế.

                                                                         Tác giả: Ma Thị Ngọc Bích

Ngữ văn là một môn học thuộc nhóm khoa học xã hội, có tầm quan trọng rất lớn trong việc giáo dục tư tưởng, quan điểm, tình cảm cho học sinh. Đây cũng là môn học góp phần hình thành nhân cách con người, trang bị những kiến thức cơ bản và quan trọng làm nền tảng cho các em bước lên những bậc học cao hơn và cũng là  hành trang cho các em  vào đời. do vậy, có thể nói, Văn học cũng chính là chiếc chìa khóa mở cửa cho tương lai của các em.

Dạy học tích hợp là một xu hướng tất yếu của dạy học hiện đại, là biện pháp để tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh. Qua đó, học sinh được rèn luyện thói quen tư duy, nhận thức vấn đề một cách có hệ thống và logic, thấy được mối quan hệ biện chứng giữa các kiến thức được học trong chương trình, vận dụng các kiến thức lí thuyết và các kĩ năng thực hành, đưa được những kiến thức về Văn, Tiếng Việt vào quá trình tạo lập văn bản một cách hiệu quả. Dạy học tích hợp là một trong những vấn đề cần được quan tâm nhất hiện nay trong việc nâng cao chất lượng giáo dục.

Thấy được tầm quan trọng của việc dạy và học môn Ngữ văn nói chung và Ngữ văn 9 nói riêng, đồng thời phát huy cao hơn nữa hiệu quả trong giảng dạy theo quan điểm tích hợp, ngày 12/10/2021, cô giáo Nguyễn Thị Thu Nhung đã đại diện cho nhóm Văn 9 trường THCS Nam Trung Yên thiết kế và  thực hành tiết dạy “Kiều ở lầu Ngưng Bích” – nằm trong chủ đề tích hợp số 1, theo công văn số 4040/BGDDT-GDTrH,  ngày 16/9/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo theo hình thức dạy học trực tuyến. Bài dạy nhận được sự đánh giá cao của các đồng nghiệp. Giáo viên đã tổ chức các hoạt động dạy học hợp lý và hiệu quả.

Mở đầu là trò chơi “Mảnh ghép bí mật” để tạo hứng thú và kiểm tra bài cũ

Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình

Cô giáo chốt lại kiến thức bằng hệ thống bảng biểu một cách dễ hiểu

Cô giáo sử dụng ứng dụng Padlet để HS trình bày ý kiến cá nhân

Cô giáo tổng kết bài bằng hệ thống sơ đồ tư duy

Cô giáo cho HS trả lời câu hỏi trắc nghiệm để củng cố bài

Dạy học trực tuyến hiện nay đang là giải pháp tối ưu trong điều kiện học sinh phải tạm dừng đến trường để phòng tránh dịch. Dù vậy, hình thức này có những hạn chế nhất định như: thầy - trò ít được tương tác trực tiếp, chất lượng tiết học phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng kĩ thuật, đường truyền mạng, kĩ năng sử dụng công nghệ của giáo viên…

Do đặc thù môn học vừa mang tính khoa học vừa mang tính nghệ thuật nên bộ môn Ngữ văn còn gặp những khó riêng khi dạy và học online như: khó truyền cảm hứng cho học sinh qua ánh mắt, nụ cười, ngữ điệu lời giảng; bài giảng có thể bị ngắt quãng do học sinh (đôi khi là cả giáo viên) bị mất kết nối khiến thầy và trò giảm hứng thú đối với bài học...Vượt qua những khó khăn đó, cô giáo Nguyễn Thị Thu Nhung đã truyền tải đến học sinh giá trị tư tưởng lớn lao của đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”,  góp phần để các em hiểu về  “Truyện Kiều”,  một kiệt tác văn học bởi tác phẩm đã đạt tới trình độ mẫu mực về mặt nội dung và nghệ thuật độc đáo. Một trong các nghệ thuật làm nên sức hấp dẫn và thành công của “Truyện Kiều” đó là nghệ thuật khắc họa hình tượng và diễn biến tâm trạng nhân vật. Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” là một trong những đoạn thơ hay, đặc sắc, thành công nhất trong “Truyện Kiều” về nghệ thuật miêu tả, khắc họa thế giới nội tâm nhân vật và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình. Qua đoạn thơ chúng ta thấy được tâm trạng, cảnh ngộ cô đơn, đáng thương, tội nghiệp và tấm lòng thủy chung son sắt với người yêu, hiếu thảo với cha mẹ của nàng Kiều, một con người tài hoa mà bạc mệnh.

Tiết học sôi nổi, học sinh hứng thú học tập, tương tác tốt với giáo viên và các bạn, học sinh chủ động chiếm lĩnh được kiến thức của bài học. Bài giảng Ngữ văn của cô giáo Nguyễn Thị Thu Nhung được tổ chuyên môn đánh giá cao và mang đến những kinh nghiệm quý báu trong thiết kế và triển khai dạy học theo hình thức trực tuyến cho giáo viên trong tổ chuyên môn và đặc biệt là kinh nghiệm ôn tập cho học sinh lớp 9 thi vào lớp 10 THPT ngay trong từng tiết học của bộ môn Ngữ văn.

            Tác giả: Đỗ Lê Hoàn

         Thực hiện công văn số 272/PGD-VP về việc tuyên truyền kỷ niệm 67 năm Ngày giải phóng Thủ đô và triển khai cuộc thi: " Biên cương tổ quốc tôi" ngày 05 tháng 10 năm 2021 của PGD & ĐT quận cầu Giấy. Trường THCS Nam Trung Yên đã phát động cuộc thi để tuyên truyền đến cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh về truyền thống lịch sử, văn hóa, cách mạng của dân tộc, giáo dục tư tưởng, chính trị, lòng yêu nước, khơi dậy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần đại đoàn kết, niềm tự hào và ý chí tự lực, tự cường dân tộc góp phần củng cố, bồi đắp niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đồng thời bám sát sự chỉ đạo của UBND Thành phố thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XVII, đặc biệt là Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

- Đối tượng dự thi: Tất cả công dân Việt Nam trong và ngoài nước, người nước ngoài đang công tác và sinh sống ở Việt Nam, không giới hạn độ tuổi. Các thành viên Ban Chỉ đạo, Ban Tổ chức, Hội đồng Giám khảo, Ban Thư ký không được tham gia thi.

- Về hình thức thi, đối với vòng thi tuần, thí sinh tham gia thi trực tuyến trả lời câu hỏi dưới dạng trắc nghiệm bằng hình thức câu hỏi dạng chữ, câu hỏi hình ảnh, câu hỏi tiếng, câu hỏi dạng video.

Vòng thi tuần diễn ra trong 4 tuần với hình thức thi trực tuyến trong thời gian như sau: Tuần 1: Từ ngày 1 đến 8/10. Tuần 2: Từ ngày 9 đến 16/10. Tuần 3: Từ ngày 17 đến 24/10. Tuần 4: Từ ngày 25/10 đến 1/11.

- Đối với vòng bán kết, thí sinh tham gia thi trực tuyến trả lời câu hỏi dưới dạng trắc nghiệm bằng hình thức câu hỏi dạng chữ, câu hỏi hình ảnh, câu hỏi tiếng, câu hỏi dạng video. Thời gian thi: Tháng 11/2021.

Số thí sinh tham gia vòng thi bán kết là 80 thí sinh, trong đó, 40 thí sinh được lấy từ 4 tuần thi (mỗi tuần lấy 10 thí sinh có điểm số cao nhất), 40 thí sinh có tổng số điểm tích lũy của 4 vòng thi cao nhất.

Trong trường hợp sau 4 tuần thi, có ít hơn 40 thí sinh đạt điểm cao nhất thì Ban Tổ chức sẽ lựa chọn thêm các thí sinh có điểm tích lũy qua 4 tuần thi để lựa chọn đủ 80 thí sinh vào vòng bán kết. Trong trường hợp các thí sinh có cùng số điểm cao nhất thì sẽ xét theo thời gian hoàn thành phần dự thi nhanh nhất.

- Đối với vòng chung kết, thí sinh tham gia thi theo hình thức sân khấu hóa, đối kháng trực tiếp. Cách thức tổ chức thi sẽ được Ban Tổ chức cuộc thi thông báo sau. Dự kiến vòng chung kết sẽ diễn ra tại Thủ đô Hà Nội vào tháng 11/2021, thi bằng hình thức đối kháng trên sâu khấu. 15 thí sinh có tổng số điểm cao nhất của vòng thi Bán kết được tham gia vòng thi chung kết toàn quốc.

- Thí sinh tham gia theo 3 cách:

Cách 1: Truy cập vào website: http://www.biencuongtoquoc.vn để đăng ký/đăng nhập thông tin và tham gia cuộc thi.

Cách 2: Đối với thí sinh dự thi là thanh niên Việt Nam, tải App Thanh niên Việt Nam trên điện thoại di động từ kho ứng dụng AppStore (đối với hệ điều hành IOS) và Google Play (đối với hệ điều hành Android). Mở App và truy cập vào mục Học tập/hoặc vào banner hướng dẫn tham gia cuộc thi trên trang chủ của App để đăng ký/đăng nhập thông tin và tham gia cuộc thi.

Cách 3: Truy cập vào banner mời tham gia cuộc thi được đăng trên các báo:

Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam: http://dangcongsan.vn ;

Báo Nhân Dân: www.nhandan.com.vn ;

Báo Quân đội nhân dân: www.qdnd.vn ;

Tạp chí Tuyên giáo: www.tuyengiao.vn ;

Báo Tiền phong: www.tienphong.vn ;

Báo Thanh Niên: www.thanhnien.vn ;

Báo Tuổi trẻ: www.tuoitre.vn.

                                                                    Người viết

                                                                     Trần Thị Diệu Linh